ĐỌC SÁCH: KHI BA NGƯỜI MỘT NHÀ CÙNG LÀM THƠ, CÙNG DỰNG MỘT NGÔI NHÀ THƠ

Đọc sách: Khi ba người một nhà cùng làm thơ, cùng dựng một Ngôi nhà thơ (Đọc tập thơ Đếm tuổi mùa đông - NXB Văn hoá Dân tộc 2010) KIM NGỌC ĐẠI (Hội viên Hội VHNT Phú Thọ) Qua những quan hệ ngẫu nhiên với “làng văn nghệ”, tôi biết ở tỉnh Lai Châu có 3 người trong một mái nhà (bố - mẹ - con gái) đều làm thơ, đều sinh hoạt trong Hội VHNT tỉnh. Ở một tỉnh miền núi biên giới xa xôi mà có 3 người trong một gia đình yêu thơ - làm thơ đã là sự lạ, nhưng cả 3 người cùng in thơ chung một tập thơ “đứng được” thì đúng là quý hiếm. Tập thơ Đếm tuổi mùa đông của 3 tác giả Phùng Cù Sân, Bùi Thị Sơn, Phùng Hải Yến được ra mắt bạn đọc tháng 3/2010, do NXB Văn hoá Dân tộc ấn hành. * * * 86 bài thơ trong tập của 3 tác giả miền núi này “nói gì”. Vâng, những người thơ “chân đất” này - họ nói về chính họ. Qua các bài thơ đậm chất trữ tình, với ngôn ngữ giản dị - trong sáng, ý - tứ gọn và rõ, giọng điệu chân mộc, không mượn những mỹ từ hoặc phép tu từ nào để “bóng gió xa xôi” - họ đã kể, đã hát về đời mình, dân bản mình, quê hương biên ải của mình. Nếu họ “làm thơ đơn giản thế” thì là văn vần hoặc văn xuôi chứ, sao lại là thơ? Vâng, chính là thơ đấy. Tình - ý của họ được biểu lộ qua ngôn ngữ ngắn gọn nhưng nén, gợi chan chứa nỗi niềm, câu chữ đơn giản - mộc nhưng chân chất tình cảm, hình ảnh, nhịp điệu và âm thanh. Thơ của 3 tác giả được làm “như không ấy”. Đây là vấn đề văn hoá nền tảng, văn hoá vùng miền (mà ta hay gọi là bản sắc ấy mà), hay một sự đam mê thơ đến “xuất thần” được phát lộ qua năng khiếu và một chút tài văn... Đọc tập thơ "Đếm tuổi mùa đông", tôi được nhận ra thân phận Người của từng tác giả: đau - thương - điềm tĩnh và nhân hậu. Tác giả Phùng Cù Sân 60 tuổi, nguyên là cán bộ Tỉnh uỷ Lai Châu đã kể về mình: Năm vừa lên ba, con mất mẹ / Đứa em trai con mới biết bò Xác mẹ phủ chiếu manh / Giữa túp lều lạnh cóng... ...Rồi cán bộ đón con về ở / Mua cho quần áo, dép giầy Gửi con đi học nội trú / Đời con trang mới từ đây. - Bài Ơn Đảng Trên cương vị cán bộ tỉnh đi công tác, gặp cơn lũ, con người công dân, con người thi sỹ của tác giả đã bộc lộ nỗi sẻ chia của mình thật hơn người. Những nấm mồ la liệt / Như những mảnh chai khổng lồ Cứa nát thịt da tôi / Những hòn đá to khủng khiếp Như những trái bom càng / Đè nghiến thân tôi / Chân tôi bước Như bước trên lửa bỏng / Mắt tôi nhìn đớn đau vô vọng Ba mươi chín con người / Mới hôm qua thôi Họ còn ca hát / Họ còn gieo hạt... ...Anh muốn làm thay / Phần người đã khuất Anh muốn sẻ chia / Nỗi đau cùng cực /Bằng những gì Anh có được hôm nay... - Bài Cơn lũ đi qua Tác giả tâm sự với các chiến sỹ Bộ Đội Biên phòng: Ở quê hương anh bên luỹ tre xanh / Người vợ trẻ vẫn ngày đêm ngóng đợi ...Hình ảnh vợ con anh vẫn gặp trong mơ / Song điểm chốt cần anh có mặt Anh hiểu giá thiêng liêng từng tấc đất /Miền biên cương Tổ Quốc thân yêu. - Bài Thăm Đồn Biên phòng... Tác giả tâm sự với con gái: Con gái, con trai ơi! Con sinh ra chính nơi này Những tháng năm đất nước còn gian khổ Mái trường này nuôi dạy hai thế hệ / Cha và các con Dù mai đây có đi khắp muôn phương Các con ơi! hãy nhớ mãi mái trường Hãy tự hào mình đã lớn lên / Trong chiếc nôi Trường vùng cao yêu dấu. - Bài Chia tay trường phổ thông. Có những câu thơ ngấn lệ, đẹp và thương quý làm sao. Tác giả Phùng Cù Sân đã bày tỏ niềm thương yêu vợ bằng tấm lòng của một người chồng chân chính ở tuổi xế chiều. Nhẫn đeo trên ngón sao rơi? Phải đâu em đã quên lời thề xưa? ...Tóc phai mắt kém thân còm / Em cười cố giấu nỗi buồn xót xa Anh nhặt nhẫn giữa nền nhà / Rưng rưng nhớ ngón búp hoa năm nào Run run nhận nhẫn anh trao / Mắt cười lấp lánh ngàn sao dâng đầy Búp măng giờ đã héo gầy / Bao nhiêu thương nhớ chợt đầy trong anh. - Bài Chiếc nhẫn rơi. Tác giả Bùi Thị Sơn 53 tuổi, nguyên là cô giáo dạy văn, có lối tư duy thơ tươi mới - duyên dáng và quyết liệt. Chị đã nói được tâm sự mà nhiều người đàn bà khác phải quanh co. Với tư cách người vợ, chị đã kể được tâm tình mà nhiều người vợ khác kể không ra. Người thơ “đàn chị” này đáo để lắm - cái gì cũng biết, cũng muốn. Chị làm Thơ tình tặng chồng: Bởi em sinh ra là dành để cho anh Chàng mồ côi hiền chăm em đọc trong cổ tích Hiện ra trong đời này chính là anh / vầng trăng chỉ đêm rằm mới tỏ Chỉ có anh - em mới thật là em / Anh biết không đã có bao đêm Em lặng lẽ ngắm nhìn anh ngủ / Lặng lẽ hát ru những bài ca tình mẹ Thuở ấu thơ anh chẳng được mẹ ru... Được chồng yêu thương nhất mực, chị kể về chồng mình: Trai rừng / chẳng dễ dãi / trước những lời đầu môi chót lưỡi Trai rừng không có tuổi / từ lúc tóc còn xanh / đến khi đầu điểm bạc vẫn thích cười, thích hát / Trai rừng thích vợ mình là người tình đắm say mộc mạc / chẳng phấn son hào nhoáng mỹ miều Tôi yêu / Trai rừng. - Bài Trai rừng Khi chồng phải đi công tác xa, nữ nhà thơ miền núi nhớ chồng thật khác người. Mình phải cách xa nhau / Cái mũi thèm da thịt, mùi xạ hương Mình phải cách xa nhau / Cái lưỡi buồn nhớ ...Thôi! cứ chờ ngày mai / Dù rất nhiều ngày mai trôi qua nữa Anh trở về bên em / Bật thức các giác quan... - Bài Thầm nói với anh... Tác giả trẻ Phùng Hải Yến 25 tuổi là con gái của hai tác giả thơ Phùng Cù Sân và Bùi Thị Sơn. Hải Yến đã tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm, nay đang theo học lớp Viết Văn tại trường Đại học Văn hoá - Nghệ thuật Quân đội. Cô thi sỹ trẻ lấy bút danh Tử Vân (làn mây tím) này tâm hồn đầy lãng mạn, trí tuệ tinh anh, tiếp thu được gien trội của cả bố và mẹ. Thơ của Tử Vân đã như làn mây thơ thới bỏ lại những ưu tư, những mặc cảm quê kiểng bay đi, toả mưa nơi những chân trời lạ. Cô đã nhắn với một chàng trai ở đâu đó, về một con đường nên đến: Chiếc khăn mây / Em dệt / vắt ngang núi chiều nay là đường chân trời gọi Tết về / nơi con dốc nhỏ trẻ em khúc khích phiên chợ vui / về chờ quà năm mới ...Chúm chím chồi non / bung nở / Điệu khèn bên núi Réo rắt gọi tình yêu / Tiếng giã gạo vang vang Trăng thẫn thờ rọi sáng / Cuối góc sàn Sơn nữ cất lời ca. - Bài Đường mây Nếu yêu thơ, yêu người Tây Bắc mà chưa lên Tây Bắc, chưa lên Lai Châu thì xin hãy hình dung qua lời thủ thỉ tâm tình của nhà thơ trẻ. Bàn tay người yêu rừng thắp mầm nắng Quên nốt sần chai ươm vạn vạn nhánh non... ...Từng chồi thông góp lên thành rừng thông Nhiều núi đồi xếp lên hình Tây Bắc Mỗi bàn tay nâng niu cây, yêu thương đất Kết nên tình quê hương. - Bài Cây thông quê tôi Xuất thân từ miền sơn cước, nhưng nữ sỹ trẻ đã đi nhiều nơi trên đường học tập và công tác. Nghe cô kể về một giấc ngủ nghiêng độc đáo nơi quần đảo Trường Sa đẹp đến nao lòng. Đọc đoạn thơ này, tôi như muốn cùng tác giả lướt sóng tới nơi ngàn trùng đảo xa, cùng chia sẻ những tháng ngày tuổi trẻ với những người Lính biển - dẫu rằng chịu đựng gian khổ là vô chừng. Cựa khẽ mình / Trường Sa nhoẻn cười mười tám Giấc mơ ấy hẳn đượm mùi gió biển / Vành môi trăng chênh chếch ... cùng ta! / Sẽ canh cho giấc ngủ nằm nghiêng mềm mại sau những cuồng giông, bão táp Sau những khát khao không dễ nói thành lời Sau những tuần tra trong màu áo của sóng Giấc ngủ nghiêng / Căng tròn... đẹp đẽ. - Bài Giấc ngủ nghiêng. Ra đảo gặp Lính biển, về quê nữ thi sỹ lại gặp Lính biên cương. Người lính hôm nay / “hát mãi khúc quân hành” Trái tim đập trong mạch nguồn sông núi lồng ngực Mẹ Đất / truyền sức cho những gót chân hướng đến / Đường xanh. - Bài Hành quân... * * * “Không hẹn mà gặp” ba người trong một gia đình, thường ở 3 nơi, vậy mà mỗi khi trở về nhà là tâm trí mỗi người lại gặp nhau ở tình ruột thịt, tình quê hương và tầm suy nghĩ về số phận con người. Câu chuyện của mỗi ngày xa cách đã được biểu đạt vào thơ, thành thơ. Xin đọc Đếm tuổi mùa đông như một gặp gỡ thú vị để nhớ mãi. Hoá ra “vất vả một chút” - phải bươn bả bỏ qua nhiều tập thơ thường thường - ta sẽ gặp được những tập thơ, những gương mặt thơ thấp thoáng trong trẻo và thanh khiết đâu đó trên những nẻo đường xa xôi của đất nước. VT: 10/2010 K N Đ. (Bài đăng trêb Báo Người Hà Nội-2012} * Địa chỉ: Ngô Kim Đỉnh - Số nhà 2331 đường Hùng Vương Phường Nông Trang, TP. Việt Trì - Phú Thọ.